สามารถฟาร์มเมอร์ กับ สมาร์ทฟาร์มเมอร์

นับย้อนหลังไป 30 ปีก่อน

ถ้าไม่ได้เกิดมาในครอบครัวเกษตรกร หรืออาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมพื้นที่เพาะปลูก ไม่ได้ตื่นมาเห็นชีวิตประจำวันของเกษตรกรจนชินตา คงนึกไม่ออกว่าวันหนึ่งเราจะสามารถปลูกข้าว ปลูกผัก เลี้ยงไก่ ปลูกต้น ผลไม้ และเก็บเกี่ยวผลจากต้นนั้นมาเป็นอาหาร ของอุปโภค หรือยารักษาโรคได้อย่างไร?

นุ๋นเองเกิดและเติบโตต่างจังหวัด แม้จะคุ้นเคยกับวิถีเกษตรอยู่บ้าง แต่ก็มีวิถีชีวิตแบบคนเมืองทั่วไปที่พยายามพัฒนาตนเองเข้าไปสู่ความสะดวกสบายตามกระแสสังคม น่าแปลกที่พอเรายิ่งสะดวกสบาย

เรากลับเหมือนจะได้ความเจ็บป่วยเข้ามาแทนที่ วันหนึ่งเมื่อเราพิจารณาวิถีการเติบโตและตอบตัวเองได้ว่า..ในชีวิตนี้เราอยากมีพื้นที่เพาะปลูกอาหารปลอดภัยเป็นของตัวเอง เพราะเห็นความจริงว่าอาหารที่ปลอดภัยสำคัญมากต่อคุณภาพชีวิต ทำให้การโบกมือลากรุงเทพเพื่อกลับไปอยู่บ้านต่างจังหวัดเป็นเรื่องน่าตื่นเต้นและท้าทาย เราวางแผนใช้ประโยชน์พื้นที่ 4 ไร่ ให้ครอบคลุมความต้องการในด้านการเกษตรและพึ่งพาตนเอง เน้นทำเกษตรผสมผสานตามที่ในหลวงรัชกาลที่ 9 ได้พระราชทานแนวคิดไว้ เพราะเรามั่นใจว่าให้ประโยชน์กับประชาชนได้จริง

จาก 4 ไร่ กลายเป็น 4 เรื่อง ที่สัดส่วนไม่เท่ากัน เรื่องที่ 1 ปลูกป่าผลไม้ เน้นกล้วยน้ำว้าสายพันธุ์พื้นบ้านเป็นหลัก เป็นสายพันธุ์ที่สืบทอดมาตั้งแต่บรรพบุรุษมีมะม่วงหลายสายพันธุ์และมะพร้าวน้ำหอมแซมเป็น หย่อมๆ เรื่องที่ 2 ปลูกพืชผัก สวนครัว ปลูกทุกชนิดที่กิน กินทุกชนิดที่ปลูก ปลูกและเก็บเมล็ดพันธุ์เองต่อไปเรื่อยๆ เรื่องที่ 3 เลี้ยงไก่ไว้กินไข่และขยายพันธุ์ เก็บขี้ไก่ทำปุ๋ย และเรื่องสุดท้าย ที่อยู่อาศัยอันรายล้อมไปด้วยไม้ดอกไม้ประดับและผลไม้หลากฤดู และเรายังมีความฝันใหญ่ที่สุด คืออยากมีบ่อเลี้ยงปลาและนาข้าวเป็นของตัวเอง

สมาร์ทโฟนเพื่อนรัก.. เกษตรกรหน้าเก่าหน้าใหม่ทุกวันนี้ไม่มีใครขาดสมาร์ทโฟน นุ๋นเองศึกษาการทำเกษตรด้วยตนเองผ่านสมาร์ทโฟนซะส่วนใหญ่ เราลัดเลาะในโลกออนไลน์เหมือนกำลังเดินซอกแซกในชุมชนแห่งหนึ่ง จนเราเจอเพื่อนที่มีแนวคิดแบบเดียวกัน นั่นคือ “Heart Core Organic” ที่นี่มีผู้คนหลายวัยหลากอาชีพที่สนใจเรื่องเกษตรอินทรีย์มารวมกลุ่มพูดคุย แลกเปลี่ยนสนับสนุน และขับเคลื่อนเรื่องการทำเกษตรอินทรีย์และอาหารปลอดภัยไปด้วยกัน

ในความรู้สึกส่วนตัวของนุ๋นการทำงานในสวนก็ไม่ต่างกับการออกไปเที่ยวผจญภัยในป่า มันมีเรื่องราว น่าตื่นเต้นตลอดเวลา ท่ามกลางความเงียบมีความเคลื่อนไหวของสิ่งมีชีวิตเป็นร้อยขนาดน้อยใหญ่ให้ เราเฝ้ามอง ตอนกลางวันเราอยู่กับภาพจริงในสวนที่มากมายไปด้วยความไม่รู้ในปีแรกๆ ตอนกลางคืนเราจะรู้มากขึ้นกว่าวันที่ผ่านมา เมื่อเราพกพาคำถามมาปรึกษากับเจ้าสมาร์ทโฟน และเพื่อนในโลก ออนไลน์ ทำซ้ำๆ แบบนี้ผ่านไปเกือบ 5 ปีแล้ว เราพัฒนาตนเองจากไม่สามารถทำการเกษตรได้ กลายเป็น สามารถฟาร์มเมอร์ ที่ไม่ใช่แค่ปลูกได้ เราแปรรูปมาใช้งานเป็นด้วย แต่ยังระลึกไว้เสมอว่าการเรียนรู้นี้ไม่มีวันสิ้นสุด

พอมองภาพตัวเองย้อนกลับไปจากผู้หญิงธรรมดาคนหนึ่งกลายมาเป็น “สามารถฟาร์มเมอร์” ที่ทำได้ตั้งแต่ปุ๋ยหมัก ปลูกผัก เลี้ยงไก่ แปรรูปผลไม้ ทำอาหาร ทำแชมพูธรรมชาติ ทำสบู่ นุ๋นรู้สึกว่ามันคุ้มค่าชีวิตมาก เพราะเรามีสุขภาพที่ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด ความสามารถข้อที่ทำบ่อยจนชำนาญ เราจะสร้างขึ้นมาเป็นผลิตภัณฑ์ เช่น กล้วยตาก แชมพูธรรมชาติ เต้าหู้ พืชผักตามฤดูกาลที่มีเกินกินเอง เมล็ดพันธุ์ที่เก็บได้มากพอจากวัตถุดิบเกษตรอินทรีย์ ของเหล่านี้เป็นที่ต้องการของคนยุคปัจจุบัน ไม่เพียงแต่ความปลอดภัย ที่ตัวเราและผู้บริโภคได้รับความคาดหวังแฝงของเราและเพื่อน ที่มีแนวร่วมเดียวกันคือการดำรงคงอยู่ของสภาพแวดล้อมที่ดีของโลก เพราะการเพาะปลูกแบบเกษตรอินทรีย์เป็นการทำเกษตรที่อนุรักษ์ดินและระบบนิเวศน์ เราเฝ้ารอเก็บผลผลิตตามเวลาเหมาะสมที่ธรรมชาติจัดสรรให้โดยไม่ขูดรีดจากธรรมชาติด้วยการใช้สารเคมีกระตุ้น เพราะนั่นไม่เพียงแต่ทำลายตัวเราและระบบนิเวศน์ภายในที่ดินของเรา มันส่งผลต่อรสชาติ คุณภาพ และลดคุณค่าของงานที่เราทำด้วย

มากไปกว่านั้นเราให้ความสำคัญกับการลดขยะจากบรรจุภัณฑ์อย่างเป็นรูปธรรม ผลิตภัณฑ์ของเราขายออนไลน์ เราลองสื่อสารรูปแบบการหีบห่อสินค้าตามจุดมุ่งหมาย สำหรับลูกค้าที่รู้ในตัวตนของเราจะซื้อสินค้าของเราที่คุณภาพโดยมองข้ามเปลือกนอก และผลตอบรับที่ได้ก็น่าอัศจรรย์ เช่นว่า เราสามารถแพคผักรวมทุกชนิดลงในถุงเดียวกันได้, มีผู้บริโภคจำนวนหนึ่งที่เป็นลูกค้าประจำสั่งจองกล้วยอาบแดดของเราล่วงหน้าและส่งกล่องมาให้บรรจุสินค้าเมื่อถึงคิว, ผู้ใช้แชมพูธรรมชาติร่วมสนับสนุนการส่งขวดเปล่าของตัวเองกลับคืนเพื่อเติมแชมพูกลับไป พวกเราเห็นพ้องต้องกันที่จะใช้ทุกอย่างจนเกินสภาพที่จะรับไหวแล้วค่อยเปลี่ยนใหม่.. บางครั้งเราไม่อยากเชื่อว่ารายละเอียดเล็กๆ นี้จะเป็นที่ยอมรับได้ ซึ่งกลุ่มคนเหล่านี้มีน้อย แต่ก็มีคนเห็นด้วยและเกิดขึ้นจริงแล้ว ตอนนี้เรารู้สึกเป็นฟาร์มเมอร์ที่สมาร์ทขึ้นมาทันที

คงเป็นเรื่องน่ายินดีถ้าจะเกิดปรากฏการณ์สามารถฟาร์มเมอร์ตัวเล็กๆ ที่ขับเคลื่อนเกษตรอินทรีย์ในทั่วพื้นที่ของประเทศไทย และใช้อุปกรณ์สื่อสารอย่างสมาร์ทโฟนให้เป็นอีกหนึ่งโอกาสในการกลับบ้านไปพัฒนาที่ดินและชุมชนของตนเอง ค่อยๆ ทำอย่างช้าๆ ให้มั่นคงยั่งยืน ไม่เพียงแต่อาหารปลอดภัยที่เราได้ช่วยกันสร้าง เราได้ร่วมกันแบ่งปันอากาศบริสุทธิ์และรักษาอุณหภูมิโลกให้กับคนทุกอาชีพและสิ่งมีชีวิตทุกชนิดเพื่อส่งต่อโลกใบนี้ในสภาพที่ไม่ทรุดโทรมให้คนรุ่นหลังด้วยกัน ขอให้กำลังใจผู้ที่กำลังมุ่งมั่นในเส้นทางนี้ทุกคนค่ะ

---

ผู้เขียน

นุ๋น - ณัฐคนางค์ ปรีชาบริสุทธิ์กุล

เกษตรกร / ผู้ผลิตอาหารปลอดภัย / ผู้ผลิตแชมพูและสบู่ธรรมชาติ / วิทยากรด้านการพึ่งพาตนเอง